1964 Depremi
Doğal afetler dünyamızda kaçınılmaz bir durum. Bize düşen görev bu duruma hazırlıklı olmak ve gerekli tedbirleri almaktadır. 20 Şubat 2019 Perşembe gecesi Saat 21.23'de memleketim Ayvacıkta meydana gelen ve ilçemiz Mustafakemalpaşa'da da hissedilen deprem hepimizi korkuttu. Mustafakemalpaşa deprem kuşağında olduğundan tarih boyunca depremleri yaşamış bir ilçedir. Yapılan araştırmalar tarih boyunca Bursa ve yakınlarındaki büyük depremlerin yinelenme aralığının 180-260 yıl arasında olduğunu, geçmiş dönemlerde ve içinde bulunduğumuz yüzyılda oluşan depremlerin büyüklüğünün 7.2’ye kadar çıktığını, ağır hasar ve can kaybına neden olduğunu göstermektedir. Bursa ve yakınlarındaki can kaybı ve ağır hasara neden olan depremlere Mustafakemalpaşa, Bursa ve Geyve-İznik Alt Fay Zonları kaynaklık etmektedir. Bursa ili fay zonu'nu tetikleyecek durumda bulunan fay tabakaları arasında Mustafakemalpaşa fayı alt zonu da yer almaktadır. Osmanlı Devletinde deprem "hareket, hareket-i arz, hareket-i arziyye, zelzele, tezelzül, tezelzülat ve tezel-zülat-ı arziyye" deyimleri ile ifade edilmiştir. Osmanlı zamanında Bursa ve yakın çevresini yıkıma uğratan depremler ise; 1508 depremi, Mayıs 1556 depremi, Ağustos 1668 depremi, 1674 depremi, Ağustos 1705 depremi, Mayıs 1719 depremi, 1754 depremi, Mayıs-Ağustos 1766 depremi ve 1794 depremi, 1851 depremi ve 1855 depremidir. Tarihi kayıtlara geçmiş bu depremler Mustafakemalpaşa-Uluabat ve Bursa faylarından kaynaklıdır. Yine 9 Temmuz 1559 tarihinde ise Eskişehir civarında meydana gelen zelzele Kirmasti'de de çeşitli hasarlara sebebiyet vermiştir. Çok sayıda ev ile merhum Züfer’in yaptırdığı mescidin minaresi tamamen yıkılmış ve kubbeleri ise ağır hasar görmüştür. Mescidin tamirine ise 8.000 akçe gerektiği tespit edilmiştir. 28 Şubat 1855 tarihinde saat 9'u 10 geçe (bazı kaynaklarda ise öğleden sonra saat 13.00'de) meydana gelen depremde Bursa il merkezi ve Kirmasti'de 9 köy, 38 cami, 13 okul, hamam ve kapalı çarşı ile Urganlı ve Setbaşı köprüleri ağır hasar görmüş ve 300 kişi hayatını kaybetmiştir. Deprem 2 Mart 1855 ve 11 Nisan 1855 (gece 03.00’te başlayıp 30 sn. sürmüştür.) tarihlerinde tekrar etmiş ve yıkıcı etkisi, Balıkesir Susığırlık ilçesinden Bursa Değirmenlikızık köyüne kadar geniş bir alanı etkilemiştir. Bu depremlerin şiddetinden Kirmasti kazasında yerlerde çatlaklar oluşarak sular fışkırmış, çok sayıda ev ve cami yıkılmış, insanlar hayatlarını kaybetmiştir. Bu nedenle devlet depremden zarar gören halka dağıtılmak üzere Bursa Mal Sandığına yardım göndermiştir. Bu yardımın 3.000 kese akçesi sadece Bursa ile Mihaliç ve Kirmasti kazaları ve Kete nahiyesiyle bu yerlere bağlı köylerde depremden zarar gören, ziraat ve sanatla uğraşanlara verilecekti.
Cumhuriyet döneminde İlçemizi etkileyen depremler ise 23 Temmuz 1949 Cumartesi günü saat 15.05'te 40 saniye süren deprem, 16 Eylül 1951 saat 01.55 meydana gelen deprem ile Yenice-Gönen fayı kaynaklı 1953 ve 06 Ekim 1964 depremleridir. Mustafakemalpaşa Alt Fay Zonu 1964 depremi ile önemli miktarda enerji boşaltmış olup, uzmanlar yakın gelecek için, bu hat boyunca büyük deprem beklenmediği tahmininde bulunmaktadırlar. Yenice-Gönen fayının güneyinde uzanan Manyas-Mustafakemalpaşa fayı üzerinde aletsel dönemde deprem gerçekleşmemiştir.
1964 Depreminde hasar gören Demirciler Cami
Bu depremlerden 06 Ekim 1964 Salı günü meydana gelen deprem 55 saniye sürmüş ve çok yıkıcı olmuştur. Depremde Mustafakemalpaşa ilçe merkezinde 2 kişi hayatını kaybetmiş, 20 kişi yaralanmıştır. 5 cami ağır, 22 cami hafif, 32 minare ağır 6 minare ise hafif hasara uğramıştır. 2000 evin duvarları çatlamış 100'e yakın baca devrilmiştir. Kızılay ilçemize çadırlar göndermiş ve yaraları sarmaya çalışmıştır. Deprem bölgesinde olan bir ilçe olduğumuzu unutmadan tedbirlerimizi almalıyız. Allah ilçemizi büyük depremlerden korusun.
Çeltikçi'de Kızılay Çadırları 1964
Halit ERSÖZ
Editör: Haber Merkezi
