PAŞALAR FİLİ

Filler  günümüzde Asya’nın ve Afrika’nın belli yerlerinde az sayıda kalmış, nesilleri  belki de tükenme tehlikesi içinde olan ,çok iri  gövdelerine rağmen  genellikle  sakin, uyumlu ve akıllı hayvanlardır. İnsanoğlunun bilinen yakın tarihinde fili birçok yerde görürüz. Kuran-ı Kerim’deki ‘’Fil Suresi’’ ve surenin geri planındaki ‘’Fil Vakası’’nı, Mekke’nin işgalini ve Kabe’nin yıkılmasını engelleyen (571 yılında) mamut (ya da Mahmut) adlı filin  hikayesini  hepimiz  biraz  biliriz. Ya da 1402 yılındaki Ankara Savaşı’nda Yıldırım Beyazıt’ı  alteden  Timur’un Ankara yakınlarındaki Fil-saklar (şimdiki adı Pursaklar)  ormanında  sakladığı  fillerini  bir  yerlerden  duymuşsunuzdur. Ama ‘’Paşalar Fili’’ bu fillere  göre  biraz  daha  eski.  Yaklaşık 15 milyon (onbeş bin değil ! ) yıl önce Paşalar (Mustafakemalpaşa’nın mahallesi) civarlarında  yaşamış. Hem de zürafalar ,gergedanlar, kuyruksuz maymunlar, atlar ,tavşanlar ve daha birçok hayvanlarla beraber sürdürmüşler binlerce yıl boyunca yaşamlarını. Günün birinde bir felaket (belki bir sel )” Paşalar fili”yle  birlikte birçok hayvanı toprağın altına gömmüş ve bugünlere kadar (yaklaşık 15 milyon yıl veya 150.000 asır) orada saklamış. 1983 yılında Ankara Üniversitesi Paleontoloji bilim dalından Prof. Dr. Berna  Alpagut  hocamız ,birçok hayvanla birlikte bu filinde fosilleşmiş parçalarını bulup, gün yüzüne çıkarmaya başlayıncaya kadar. Yaklaşık 40 yıldır büyük bir emek, titizlik ve sabırla hocamız ve ekipleri binlerce parçacık halindeki bu fosilleri çıkarmakta, değerlendirmekte ve restore etmektedirler. Prof. Dr. Berna  Alpagut yazılarında  bu  alandan  çıkan  58  farklı  türden  bahseder. Ama bize göre bu türlerin en ilginci  Paşalar’a  özgü  bir  fil  türü  olan ‘’Gamphotherium Pasalarensis’’  (her ne kadar telaffuzda zorlansak da bilimsel adı budur ve dünya literatürüne de böyle girmiştir )  ’’Paşalar fili’’ dir. Bugün  için  bizim ‘’Paşalar fili’’  nerelerdedir  bilinmez  ama, milyonlarca  kuşak  sonraki  torunları geçmiş  özgürlüklerini hiç hatırlamadan, farkında bile olmadan  hayvanat  bahçelerinde  kendi hortumlarıyla  duş  alıp ,fotoğraf  çektirmeye  devam  ediyorlar şimdilik…   Dr. Murat ÇUBUKÇU     ( Bu yazı  ‘’Berna Hoca’’mızı  ve  ‘’Paşalar  fili’’ ni  çok  seven  edebiyatçı, öğretmen, araştırmacı, yazar ve fotoğraf sanatçısı  Elif Akpınar’a  ithaf  edilmiştir.)