Mustafakemalpaşa (Kirmasti)
Orhan Bey, Bizans içindeki taht karışıklarından yararlanarak
1342 yılında Kirmasti’yi fethetti. Osmanlı Devletinin topraklarına kattığı Kirmasti’nin tamamı, günümüzdeki Lalaşahin Mahallesi sınırlarından ibaretti.
Bugün Şeyhmüftü Mahallesi’nin bulunduğu alanlar ise, ormanlık ve ağaçlarla kaplı bir bölge idi. Kirmasti Çayının karşısında, günümüz Bursa yolu tarafındaki bölgelerde de ise köyler vardı. Bu köylerden bir tanesi de Lala Şahin Paşa’nın vakıf köylerinden biri olan “
At eri” köyü idi.
“At eri” köyü zaman içerisinde “
Ateri”, “Attarî”, “
Atari” ve en son olarak günümüzde
“Atariye” olarak isimlendirildi.
Osmanlı Devleti zamanında bu köye Ateri köyü ismi verilmesinin sebebi ise, Kirmasti köylerinde yaşayanların, günümüzdeki Lalaşahin Mahallesinde kurulmuş olan Kirmasti kasabası merkezine gitmek için, önce Ateri köyündeki han ve ahırlara atlarını bırakıp, daha sonra Kirmasti çayını kayıkla geçerek kasaba merkezine gitmelerinden kaynaklanmıştır. Ateri ismi halk dilinde atların bağlandığı yer demekti.
Günümüzdeki Atariye mahallesinin sınırları ve Kirmasti’nin (Mustafakemalpaşa) kurulduğu ilk bölge
Ateri köyü doğumlu önemli şahsiyet ise, asıl adı Abdülkerim olan Şeyh Müftü’dür. Şeyh Müftü eğitimini Bursa'da tamamlamış ve İstanbul'a gitmiştir. İstanbul'da Kanunî Sultan Süleyman’dan Şeyhlik payesini almış ve fetva vermesine izin verilmiştir. Kendisini kıskananların aleyhindeki iftiraları sonucu Edirne'ye sürgün gönderilmiş ve burada bir süre müderrislik yapmıştır. Daha sonra affedilince memleketi Kirmasti'ye gelerek Ateri köyüne yerleşmiştir.
Kirmasti Osmanlıların eline geçtikten sonra daha da büyüdü. Kirmasti’de önce Ateri köyünde ve
1544’lü yıllara doğru Şeyhmüftü civarında yerleşim arttı. Bu bölgelerde ilerleme oldu. Ve bu gelişmenin sonunda
1794 yılından itibaren Ateri köyü, Kirmasti’nin bir mahallesi haline geldi. Bu yıllarda Ateri Mahallesi imareti ve camisi ile ön plana çıkıyordu.
1844 temettuat defterlerinde Kirmasti’de kaydı bulunan beş mahalle, Ateri, Hamzabey, Lalaşahinpaşa, Şeyhmüftü ve Züferbey mahalleleridir. Bu beş mahalle içerisinde 90 haneli Ateri Mahallesi, Mustafakemalpaşa'nın
en büyük mahallesidir.
90 haneli Ateri Mahallesinde 30 aile, 75 dönümü ekilmiş, 55 dönümü nadasta toplam 130 dönüm tarlalarında ziraatla geçiniyorlardı. Ateri Mahallesinde 24 manda, 54 inek ve buzağı, 12 at ve 8 eşek vardı.
Ateri Mahallesi'nde iki imam ve hafız, 2 kır bekçisi, 1 cambaz ve 2 hizmetkâr, 3 kara işçisi, 3 ırgat ve 1 de hamal vardı. Yine 8 aile yük taşımakla geçiniyordu.
Ateri Mahallesi'nde sanat sahipleri, 4 kuyumcu (Rum), 4 çarıkçı, 3 kahveci, 2 terzi, 2 eskici, 2 hamamcı, 1 şerbetçi, 1 demirci, 1 dülger, 1 basmacı, 1 kazancı, 1 çakmakçı olarak tespit edilmişti.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafakemalpaşa
Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafakemalpaşa’nın Atariye Mahallesi' nin gelişimi normal bir seyir izlemiştir. 1948 yılında Atariye Mahallesinde 150 ev bulunuyordu. 1950’li yıllarda Mustafakemalpaşa’nın evleri iki ve üç katlı olarak inşa ediliyordu. Bu yıllarda tek katlı evlerin bulunduğu mahalleler ise Atariye, Bayır ve Dere mahalleleri idi. 1994 yılında Atariye mahallesinin nüfusu 1171 kişi idi.
Günümüzde çok katlı modern apartmanların ve lüks villaların da inşa edildiği bir mahalle haline gelen Atariye Mahallesi, Osmanlıdan günümüze gelişimin ilginç bir hikâyesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Halit ERSÖZ
Editör: Haber Merkezi
