10 Kasım 2019 Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün 81. yıldönümü. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatında önemli yer tutan ve yaşadığı şehirler Ankara ile İstanbul olmuştur. Ama bu iki şehir dışında Bursa’da önem verdiği şehirlerden bir tanesidir. Bu nedenle on sekiz defa Bursa’yı ziyaret etmiş ve Anadolu gezilerini de Bursa’dan başlatmıştır.
Bursa ile ilgili olarak söylediği "Bursa'yı ve Bursalıları seven ilk Türk ben değilim. Tarihte ve cihanda en büyük imparatorluklar kurmuş olan Türkler de önce dikkat nazarlarını Bursa'ya, bu değerli şehre çevirmişlerdir. Onun değerini anlamış ve ifade etmişsem bahtiyarım” sözleri Bursa’ya olan sevgisini ortaya koymaktadır.
Atatürk ve Latife Hanım’ın Bursa Tophanede Osmangazi ve Orhangazi türbelerini ziyareti
Bu sevginin neticesi olarak Gazi Mustafa Kemal Atatürk 1922 yılından, vefat ettiği 1938 yılına kadar Bursa’ya on sekiz defa gelmiştir. Atatürk’ün Bursa gezileri ve tarihleri ise şöyledir; İlk gezisini 17-29 Ekim 1922 tarihleri arasında yapmıştır. İkinci gezisini 20-24 Ocak 1923 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Üçüncü gezisini 31 Ağustos-11 Eylül 1924 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Dördüncü gezisini 22 Eylül-8 Ekim 1925 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Beşinci gezisini 20 Mayıs-13 Haziran 1926 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Altıncı gezisini 15 Temmuz 1927 tarihinde gerçekleştirdi. Yedinci gezisini 1-9 Ekim 1927 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Sekizinci gezisini 27 Ağustos 1928 tarihinde gerçekleştirdi. Dokuzuncu gezisini 21-22 Ağustos 1929 tarihleri arasında gerçekleştirdi. Onuncu gezisini 4-5 Ocak 1931 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On birinci gezisini 7 Ağustos 1921 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On ikinci gezisini 17-19 Ocak 1933 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On üçüncü gezisini 5-7 Şubat 1933 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On dördüncü gezisini 4 Mayıs 1934 tarihinde gerçekleştirdi. On beşinci gezisini ise 9-11 Ağustos 1934 tarihleri arasında o yıllarda Bursa’nın Gemlik ilçesine bağlı olan Armutlu beldesine gerçekleşmiştir. On altıncı gezisini 15-17 Temmuz 1935 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On yedinci gezisini 6-8 Haziran 1936 tarihleri arasında gerçekleştirdi. On sekizinci ve son Bursa gezisini ise 1-3 Şubat 1938 tarihleri arasında gerçekleştirmiştir.
28 Eylül 1925 Hünkâr Köşkünde Atatürk ve Bursalılar
Bu geziler dışında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Bursa sevgisine en önemli örneklerden birisi de 27 Mart 1937 Cumartesi gecesi gerçekleşmiştir. 27 Mart 1937 Cumartesi gecesi Ankara Halkevi’nde düzenlenen Uludağ Gecesi toplantısının ayrıntılarını ise 1 Nisan 1937 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde Siirt Milletvekili ve gazeteci İsmail Müştak Mayakon’un haberinden öğreniyoruz.
Cumhuriyet 1 Nisan 1937
Siirt Milletvekili ve gazeteci İsmail Müştak Mayakon 1934 ile 1938 yılları arasındaki beş senelik zaman içerisinde 510 defa Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün sofrasına katılan, düşüncelerini dinlediği ve fikir alışverişi yaptığı bir gazetecidir.
İsmail Müştak Mayakon
Ankara’da öğrenim gören Bursalı Üniversite öğrencileri tarafından Ankara Halkevi’nde “Uludağ Gecesi” adı altında bir toplantı düzenlenmiştir. Bu toplantıya davetli olup katılan dönemin Ekonomi Bakanı Celal Bayar Bursa gençlerinin davetini Atatürk’e bir telgrafla ile iletmiştir. Atatürk Ankara’da okuyan Bursalı Üniversite öğrencisi gençlerin daveti ile ilgili telgraf geldiğinde misafirleri ile sohbet etmektedir. Atatürk bu daveti kabul ettiği gibi yanında bulunan misafirleri de davet ederek, Ankara Halkevi’nde düzenlenen Uludağ Gecesi toplantısına onlarla birlikte katılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk Ankara Halkevi'nde yapılan Bursalılar gecesinde yanında Celal Bayar ve Afet İnan ile
27 Mart 1937 Cumartesi gecesi Atatürk’ün misafirleri arasında Prof. Dr. Afet İnan, Maarif Vekili Saffet Arıkan, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras, İstanbul Milletvekili Fahike Öymen, Ali Kılıç ve Salih Bozok gibi önemli şahsiyetlerde bulunmaktaydı.
Ankara Halkevi
Atatürk’ün Uludağ Gecesi toplantısına teşrifleri ile Ankara Halkevi’ndeki Bursalı gençler bir sevinç yumağı oluşturarak Atatürk’ün etrafında toplanmışlar ve kendisi ile bir süre eğitim ve tarih konularında sohbet etmişlerdi. Bu sohbetten sonra Atatürk Bursalı gençlere hitaben “Arkadaşlar! Bu gece buradaki toplantımızı ve benim hakkımdaki derin duygularınızı Celâl Bayar çok güzel ve canlı bir anlatımla bana bildirdi. Bu sırada dedi ki: “Siz genç arkadaşlar, yorulmadan beni takibe söz vermişsiniz.” İşte ben özellikle bu sözden çok duygulandım. Yorulmadan beni takip edeceğinizi söylüyorsunuz. Fakat arkadaşlar, yorulmadan ne demek? Yorulmamak olur mu? Elbette yorulacaksınız. Benim sizden istediğim şey yorulmamak değil, yorulduğunuz zaman bile durmadan yürümek, yorulduğunuz dakikada da dinlenmeden beni takip etmektir. Yorgunluk her insan, her yaratılmış için doğal bir durumdur. Fakat insanda yorgunluğu yenebilecek manevî bir kuvvet vardır ki, işte bu kuvvet yorulanları dinlendirmeden yürütür. Sizler, yani yeni Türkiye’nin genç evlâtları, yorulsanız bile beni takip edeceksiniz. Ben bu akşam buraya yalnız bunu size anlatmak için gelmiş bulunuyorum. Dinlenmemek üzere yürümeye karar verenler, asla ve asla yorulmazlar. Türk gençliği amaca, bizim yüksek idealimize, durmadan yorulmadan yürüyecektir. Biz de bunu görmekle mutlu olacağız. Şimdi çocuklar eğleniniz.” Bundan sonra gençler “Dağ Başını Duman Almış” marşını söylediler. Bunun üzerine Atatürk eski bir anısını anlattı.
Fahike Öymen
Daha sonra Bursa’da 11 yıl öğretmenlik yapan ve İstanbul Milletvekili olan Fahike Öymen ile Bursa Kız Muallim Mektebi mezunu Prof. Dr. Afet İnan duygulu birer konuşma yaptılar. Bu konuşmalardan sonra Atatürk’ten izin isteyen Celal Bayar, Bursa ile ilgili hatıralarını anlatarak Atatürk ilgili düşüncelerini aktardı. Celal Bayar’ın konuşması Bursalı gençlerin uzun süren alkışları ile son buldu.
Prof. Dr. Afet İnan
Duygu yüklü ortam Atatürk’ün heyecanını arttırmıştı. Salonda kısa süren derin bir sessizlikten sonra Atatürk Ankara’da eğitim gören Bursalı Üniversite gençliğine seslenerek geceyi sona erdirdi; “Gençler, benim müstakbeldeki emellerimi tahakkuk ettirmeyi taahhüt eden gençler, hakikaten Celal Bayar’ın dediği gibi bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe tevdi edeceğimden dolayı çok memnun ve mesudum.”
Atatürk’ün 1-3 Şubat 1938 tarihleri arasında gerçekleştirdiği On sekizinci ve son Bursa gezisi
Editör: Haber Merkezi
