Çok Partili hayata geçtiğimizden bu yana 20. Mahalli İdareler/Yerel Seçim maratonunu büyük bir katılım ile gerçekleştirdik. 31 Mart 2019 Yerel seçimleri sona erdi. Mustafakemalpaşa Belediye Başkanımız Mehmet Kanar’a ve Mustafakemalpaşa Belediye Meclis Üyelerimize başarılar diliyorum. İlçemiz için hayırlı olsun.
Bu yazımda Mustafakemalpaşa’da Belediye Teşkilatının tarihi gelişimini ve Belediye Başkanlarını incelemeye çalıştım. Osmanlı Devletinde Belediye sisteminin karşılığı olan Vakıf Sisteminin bozulması sonucu yerelde Belediye Daireleri kurulmaya başladı. Osmanlı Devletindeki adı ile ilçemiz Kirmasti (Mustafakemalpaşa) ilçe statüsünü kazanmadan dahi Belediye sisteminin varlığını Osmanlı Salnamelerinde görüyoruz. 1874 yılında Kirmasti’de (Mustafakemalpaşa) Belediye başkanı olmamasına rağmen, Belediye azaları olarak iki Müslüman ve bir Gayr-i Müslim olmak üzere 3 aza görev almıştır. Yine Kirmasti (Mustafakemalpaşa) ilçe olmamasına rağmen 1878 yılında Hasan Efendi ilk Belediye Başkanı olarak atanmış ve 3 yıl görev yapmıştır.
İlçemiz Kirmasti (Mustafakemalpaşa) 1881 yılında ilçe olunca 01 Ağustos 1881 tarihinde ilk ilçe Belediye Başkanı olarak Topçuoğlu Mustafa Efendi göreve başlamıştır. 1883 yılında Mustafakemalpaşa’nın ilk belediye dairesi yapılmıştır.
Mustafakemalpaşa Belediye dairesi
Tarihi gelişim açısından bakarsak acaba kaçıncı belediye başkanını seçtik? Osmanlı devletine ait arşiv belgeleri Mustafakemalpaşa Belediyesinde olmadığından bu konudaki bilgiler, -kendilerini bir kez daha şükran ile anıyorum- Şemi Basmacıoğlu ve İsmail Hakkı Şenpamukçu’nun kitaplarından aktarılmıştır. İsmail Hakkı Şenpamukçu “Mustafakemalpaşa” kitabında 61. Belediye Başkanına kadar olan bir sıralama yapmıştır. Kitabın basımından sonra 6 seçimde 4 Belediye Başkanı seçildi. Böylece 65 belediye başkanı olmakta ve 31 Mart 2019 seçimlerinde 66. Belediye Başkanı seçilmiş olmaktadır.
Fakat yaptığım araştırmalarda Osmanlı devletinin ilk yıllarında Belediye Başkanlarının kimler olduğu konusunda bazı farklılıklar olduğunu gördüm. Bu nedenle Salnamelerden aldığım bilgileri esas kabul ettim. Benim araştırmalarıma göre İlçemiz Mustafakemalpaşa’da 1878 yılı ve 1881 de ilçe statüsü kazanılıp Belediye teşkilatının kurulmasından sonra 31 Mart 2019 seçimlerine kadar Belediye Başkanlığı makamında bulunan başkan sayısı 71’dir.
Bu 71 Belediye Başkanı sayısına, bir dönemden fazla görev yapan 12 Belediye Başkanının diğer başkanlıkları da dâhildir. 71 Belediye Başkanından 21’i Vekil olarak Belediye Başkanlığı yapmıştır.
1878 yılından 1923 Cumhuriyetin ilanına kadar 23’ü asil, 3’ü vekil olmak üzere 26 Belediye Başkanı göreve gelmiştir.
Cumhuriyetin İlanından (1923) 31 Mart 2019 seçimine kadar 45 Belediye Başkanı görev almıştır. Bu Belediye Başkanlarından 26’sı asil, 19’u vekil olarak Belediye Başkanlığı yapmıştır.
Cumhuriyet Döneminde tek partili devirde (1923-1950) 10’u asil, 10’u vekil olarak 20 Belediye Başkanı görev yapmıştır. Çok partili hayata geçilen 1950 yılından son yerel seçim olan 31 Mart 2019 seçimine kadar 17’si asil, 8’i vekil 25 Belediye başkanı görev yapmıştır.
Milli Mücadele ve Cumhuriyet’in ilk Belediye Başkanlarından
Kıyıcızade Halit Efendi
Bir dönem/defadan fazla görev yapan 12 Belediye başkanımız ise; Benli Ahmet Efendi (6 defa), Hacı Mehmed Nuri Efendi (3 Dönem), Ahmet Saygın (3 Dönem), Kıyıcızade Halit Efendi (2 defa), Mehmet Tevfik Efendi (2 defa), Hüseyin Cahit Polat (2 defa), Kaymakam Selahattin Aydemir (vekil olarak 2 defa), Ahmet Balcı (Biri vekil olarak 2 defa), Musa Uzel (2 defa), Mahmut Çolakoğlu (2 Dönem), Hayri Öztetikler (2 Dönem) ve Sadi Kurtulan’dır. (2 Dönem) 31 Mart 2019 tarihinde yapılan yerel seçim sonucunda seçilen yeni Belediye Başkanımız Mehmet KANAR; Belediye Başkanlığını vekâleten yapanlar çıkılır ise 52. birden fazla görev yapan Belediye Başkanlarının diğer başkanlıkları çıkılır ise 54. dönem olarak ise başkanlar içinde ise 72. Belediye Başkanımız oldu.| BAŞKANLARIMIZ | BAŞKANLARIMIZ | |||||
| 1 | Hasan Efendi | İlçe olmadan 1878 | 37 | Kaymakam Sahit SAYIN | (Vekil) | |
| 2 | Topçuoğlu Mustafa Efendi | İlçe İlk Başkan | 38 | Hüseyin Cahit POLAT | ||
| 3 | Kuşaksız Mustafa Efendi | 39 | Kaymakam Selahattin ERÇİN | |||
| 4 | Kadıoğlu Mustafa Efendi | 40 | Hüseyin Cahit POLAT | |||
| 5 | Mehmet Tevfik Efendi | 1. Defa | 41 | Sami SAYDAM | (Vekil) | |
| 6 | Ahdzade Ali Rıza Efendi | (Vekil) | 42 | Hurşit PEKER | ||
| 7 | Mehmet Tevfik Efendi | 2. Defa | 43 | Ahmet BALCI | (Vekil) | |
| 8 | Hacı Mehmed Nuri Efendi | 44 | Ahmet BALCI | |||
| 9 | Edhem Efendi (Ağa) | 1. Defa | 45 | Yusuf Ziya BİRİNCİEL | (Vekil) | |
| 10 | Hacı Mehmed Nuri Efendi | 46 | Hüseyin İLGE | (Vekil) | ||
| 11 | Ethem Ağa | 2. Defa | 47 | Musa UZEL | ||
| 12 | Benli Ahmet Efendi | 1. Defa | 48 | Fevzi SIĞIN | (Vekil) | |
| 13 | Silahtaroğlu Mehmet Efendi | 49 | Musa UZEL | |||
| 14 | Ayaz Köylü Mehmet Bey | 50 | Ahmet SAYGIN | |||
| 15 | Benli Ahmet Efendi | 2. Defa | 51 | Namık SERİM | ||
| 16 | Yolcuoğlu Mehmet Efendi | 52 | Ahmet SAYGIN | |||
| 17 | Şişko Mehmet Çavuş | 53 | Albay Lütfi KAYA | (Vekil) | ||
| 18 | Hafız Yusuf Efendi | 54 | Kaymakam Selahattin AYDEMİR | (Vekil) | ||
| 19 | Benli Ahmet Efendi | 3. Defa | 55 | Kaymakam İskender SELEK | (Vekil) | |
| 20 | Çerkez İshak Efendi | (Vekil) | 56 | Kaymakam Selahattin AYDEMİR | (Vekil) | |
| 21 | Benli Ahmet Efendi | 4. Defa | 57 | Kaymakam Kazım PAMUK | (Vekil) | |
| 22 | Seyit Ahmet Ağa | (Vekil) | 58 | Ahmet SAYGIN | ||
| 23 | Benli Ahmet Efendi | 5. Defa | 59 | Ahmet SAYGIN | ||
| 24 | Bosnalı Emin Efendi | 60 | Yusuf ÇELTİK | (Vekil) | ||
| 25 | Kıyıcızade Halit Efendi | 1. Defa | 61 | Mahmut ÇOLAKOĞLU | ||
| 26 | Benli Ahmet | 6. Defa | 62 | Mahmut ÇOLAKOĞLU | ||
| 27 | Kıyıcızade Halit Efendi | 2. Defa | 63 | Sabri TÜLER | (Vekil) | |
| 28 | Enver Bey | 64 | İsmail SEZER | (Vekil) | ||
| 29 | Hasan Fehmi KUŞAKSIZ | 65 | Yaşar YENİPAZAR | |||
| 30 | Ademzade Osman Nuri YÜKSEL | (Vekil) | 66 | Sadettin SARCAN | ||
| 31 | Ahmet Lütfü SÜLÜŞ | 67 | Onur GÖKSU | |||
| 32 | Kaymakam Refik KUZUCU | (Vekil) | 68 | Hayri ÖZTETİKLER | ||
| 33 | İsmail Sacit Bey | (Vekil) | 69 | Hayri ÖZTETİKLER | ||
| 34 | Hakkı Behiç UZGURLU | 70 | Sadi KURTULAN | |||
| 35 | Kaymakam Fahri Bey | (Vekil) | 71 | Sadi KURTULAN | ||
| 36 | İbrahim URAY | 72 | Mehmet KANAR | |||
