Mustafakemalpaşa-Bursa karayolu üzerinde, ilçenin yaklaşık dört km. kuzeybatısında halk arasında Melde ve Üçkurnalı isimleriyle bilinen Miletopolis antik kenti; Kuzeybatı Anadolu'da antik dönemin önemli merkezleri olan Daskyleion-Apollonia, Kyzikos, Troia, Nikaia, Nikomedia, Kyzikos-Pergamon arasındaki antik yolların kavşak noktasındadır. Miletopolis eski eser zenginliği açısından yöre halkı tarafından uzun yıllardır bilinmesine rağmen kapsamlı bir kazı yapılmamıştır.
1974 yılında Bursa-İzmir karayolu yapım çalışmaları sırasında bazı antik eserlerin ortaya çıkması üzerine, Bursa Müze yetkililerinin yaptığı ilk incelemede antik bir alan içinden geçirildiği görülen yol çalışmasının, 3 metre derinlikte bir kültür tabakasını tahrip ettiği ve bu alan içinde bulunan mimari eser parçalarının açılan yolun iki tarafına yığıldığı tespit edilir. Karayolları Bölge Müdürlüğünden yapım çalışmalarının durdurulması istenerek, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğünden antik saha içinde yapılması gerekli koruyucu bir hafriyat talebinde bulunulur. Ancak 1975 bahar aylarında antik saha içinde devam eden yol çalışmaları Miletopolis ören yerinin geniş bir bölümünün tahrip edilmesine yol açar.
Miletopolis ile ilgili gazete haberi
1975 Ağustos ayı başlarında Miletopolis ören yerinde bir tarla sahibi kepçe ile yaptırdığı toprak tesviyesi sırasında kepçeye bir cisim takılır, önce ne olduğunu anlayamazlar. Cismin dışını topraktan temizleyince bir bronz heykel olduğunu görürler. Bronz heykelin yüzü, vücudu ve sağ kolu sağlam olup, sol kolu omuz hizasından, iki ayağı ise tamamen kopuk olup başın sol arkasından büyük bir kısmı ise yoktu.Tarla sahibi durumu Jandarmaya haber verir. Bulunan heykel bir gün sonra Bursa’ya götürülür.
Heykelin bulunması sonrası çekilen fotoğraf.
Heykelin bulunması ile ilgili Milliyet Gazetesinin 21 Ağustos 1975 tarihli haberi
Miletopolis Ören yerinde Müze yetkilileri 22 Ağustos 1975 tarihinde 19 gün sürecek hafriyat çalışmalarını başlatmış ve ilk önce parçalanmış olarak bulunan Bronz Apollon heykelinin eksik parçalarını aramıştır. Bu çalışmada heykelin sol ayağı, omuz, kol ve başına ait irili ufaklı birçok parçasını bulmuştur. Bulunan parçalar ve Bronz Apollon heykeli İstanbul Arkeoloji Müzesine gönderilerek müzede konservasyonu yapılmıştır. (
Konservasyon; taşınabilir ve taşınmaz Kültür Varlıklarının özgün nitelikleri değiştirilmeden (fiziksel/kimyasal/biyolojik değişikliklere yol açılmadan) ve geriye dönüşü olan malzeme ve yöntemler kullanılarak uygulanan, söz konusu kültür varlığının ömrünü uzatmayı amaçlayan koruma ve onarım işlemi)
Bronz Apollon Heykeli M.Ö. 2. yüzyıl sanatkârlarının yaratıcı özelliklerini ihtiva etmektedir. Yüksekliği 1.63 metre olan ayakta duran çıplak erkek heykelidir. Sol bacak taşıyıcıdır. Sol ayağın tabanı kırık ve eksiktir, ancak buna rağmen ayağın duruş şeklinden tabanıyla yere düz bastığını anlamak mümkündür. Serbest sağ bacak, kalçadan başlayarak öne ve yana açılır, dizden geriye hafif kıvrılır ve ayak tabanı sağ yana dönük halde tabana düz basar.
Apollon heykellerinin en önemli ortak özelliği genç erkek yakışıklığının simgelenmesidir. Miletopolis'te bulunan bronz heykel de ideal genç erkek tipinin özelliklerine sahiptir. Mustafakemalpaşa'lı Apollon heykelinin M.Ö 460-450 yıllarına ait Hellen kökenli bir orijinal heykelin kopyası olarak, heykeltıraş Kalamis tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir.
(Kalamis; MÖ 5. yüzyılın tanınmış heykeltıraşlarından biridir.)
Bronz Apollon heykelinin parçaları ile birlikte bulunan mimari parçalar M.S 2. yüzyılın ikinci çeyreğine tarihlenmiştir. Heykelin bulunduğu alan bir tapınak olarak düşünülmekte, Bronz Apollon heykelinin M.S 2. yüzyılda kutsal alan veya tapınak olarak tahmin edilen alana yerleştirilmiş olduğu tahmin edilmektedir.
Miletopolis'te bulunan bronz Apollon heykeli Bursa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.Ziyaret etmeyi unutmayalım.
Halit ERSÖZ