''Sıhhiye Vagonu''

Osmanlı döneminde 1854 yılından itibaren geniş bir coğrafyada çok çeşitli hatlarda demiryolları yapılmıştır. Ancak Cumhuriyetin ilanını takiben Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) 1924 yılında yeni bir yapılanmayla faaliyete geçer. İşletme 1926 yılından başlayarak ülkemizin çeşitli yerlerinde revirler ve hastaneler kurar. Öncelikli hedef çalışanların sağlığı olmakla birlikte, bu kuruluşlar yakın çevrelerine de sağlık hizmeti (Bu hizmetler muayene, ilaç, eğitim gibi birçok başlıkta veriliyordu) verirler. Demiryolları bünyesinde yerleşik sağlık kuruluşlarının dışında, gezici sağlık hizmeti veren vagonlarda vardı. O yıllarda TCDD bünyesinde 32 adet turne vagonu (Gezici Doktor Vagonu) ve Eskişehir hastanesine bağlı büyük bir ameliyat vagonu (Sıhhiye Vagonu) da bulunuyordu. (Kaynak: www.kentvedemiryolu.com) Bu vagonlar 1939 Erzincan Depremi gibi büyük afetlerde de çok yararlı çalışmalar yapmışlardı. Doktor (Sıhhiye) vagonları 1980’lere kadar hizmet vermişlerdir. Kıdemli bir doktorumuz (Dr. Cengiz UZUNCAN) bu vagonların son örnekleriyle ilgili anılarını şöyle anlatıyor; ‘’Doktor vagonunda hangi yıllar çalıştınız?’’ Doktor vagonuyla 1982 yılında mecburi hizmette TCDD Zonguldak kısım hekimliğine atandığımda karşılaştım. Doktor vagonu normal yolcu vagonu büyüklüğünde, dışında pirinç levha üzerine büyük harflerle ‘’DOKTOR’’ yazan vagondu. İçine girince bekleme salonu, kompartımanlar, doktor muayene odası, dinlenme kompartımanı, mutfak, tuvalet ve banyo bulunmaktaydı. Yük trenlerine bağlı olarak turne yapıldığından ısınması soba ile yapılıyordu.’’ (Kaynak: Ege Telgraf) Karayollarının daha ön plana çıkması, sağlık hizmetlerinin yaygınlaşması ile doktor (sıhhiye) vagonları da önemlerini yitirdiler. Çeşitli istasyonlarda bir kenara çekilerek kaderlerine (yok olmaya) terkedildiler. Uşak’ta terkedilmiş bir vagon İzmir Tabip Odası öncülüğünde, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Sağlık Müdürlüğü, Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Katip Çelebi Üniversitesi ve İzmir Ekonomi Üniversitesinin işbirliğiyle, İzmir Alsancak Garına çekildi. Aslına uygun olarak restore edilen Doktor  (Sıhhiye) vagonu, Sağlık Müzesi görünümüne kavuşturularak 14 Mart 2018 tarihinde halkın beğenisine sunuldu. Özgün bir yakın tarih ( yaklaşık bir asır) ve Sağlık Müzesi olarak… Üstelik projesini Fransız Mimar Gustave Eiffel’in tasarladığı ve Regie Generale firmasının tamamladığı ünlü Basmane Garı’nda… (Kaynak: www.yüzyıllıkhikayeler.com)   Dr. Murat ÇUBUKÇU   ‘’Bu yazı 11-17 Mart Tıp Haftası dolayısıyla kaleme alınmıştır.’’