Lala Şahin Paşa, Külliyesi ve Türbesi

Lala Şahin Paşa, Mustafakemalpaşa için önemli isimlerden birisi olduğu gibi külliyesi, türbesi, adına yapılan camiler ve son olarak Mustafakemalpaşa’nın iki yakasını birbirine bağlayan 3. köprü ile adı Mustafakemalpaşa’da yaşatılmaktadır. Lala Şahin Paşa Külliyesi Küllüye, Mustafakemalpaşa merkezi ikiye ayıran Kirmasti Çayı’nın kenarında, Lalaşahin Mahallesi’ndedir. Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde Rumeli Beylerbeyliği ve vezirlik yapan Lala Şahin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Külliye günümüzde minare, türbe ve medrese kalıntısından ibarettir. Külliyede inşa kitabesi yoktur. Külliyeyi oluşturan cami, medrese ve zaviye, 1339/1340 yıllarındaki İznik civarında yapılan Yalakábad Muharebesi sırasında, Lala Şahin Paşa'nın elde ettiği ganimetlerle inşa edilmiştir. 1348 tarihli Lala Şahin Paşa vakfiyesinde, Lala Şahin Paşa'nın Kirmasti'de (Mustafakemalpaşa) bir hamam, köprü ve imaret yaptırdığı yazmaktadır. Lala Şahin Paşa'nın diğer vakıfları Bursa ve Bolu'dadır. Lala Şahin Paşa Külliyesinin içerisinde bulunan, 6.82 metre yüksekliğindeki, 1.14 metre kalınlığındaki duvarlara sahip, on iki pencereli camiden günümüze sadece minare kalmıştır. Minare kaidesinin doğu cephesindeki mermer kitabede, minarenin 1823 Mart’ında onarıldığı yazmaktadır. Araştırmalar, minarenin sadece gövdesinin onarıldığını, kaide ve küpünün eski minareye ait olduğunu göstermektedir. Şerefe kısmından itibaren yıkık olan minare, kübik kaideli, pahlı pabuçludur. Silindirik gövdesi alt ve üstte birer bilezikle sınırlanmıştır. Kaidesinin kuzey cephesindeki dikdörtgen giriş, yakın geçmişte örülerek kapatılmıştır. Kaide, bir sıra kesme taş ve üç sıra tuğla ile almaşık teknikte, pabuç gövde tuğla ile örülmüştür Kaidedeki mermer toplama parçalar dikkat çekicidir. Külliye içerisinde yer alan medreseden de günümüze sadece duvarları kalmıştır. Osmanlı Devleti zamanında medrese olan bina, 1919 yılından itibaren ilk mektep olarak kullanılmıştır. Medrese 1923 yılın da tadilat görmüştür. 06 Ekim 1964 tarihindeki deprem sonucu, tamamen harap olan medrese binası yıkılarak, temellerinin üzerine 1966 yılında şu andaki okul binası yapılmıştır. Medresenin batı ve kuzey duvarları kısmen ayaktadır. Temelde ve köşelerde büyük kesme taşlar kullanılmıştır. Düzensiz almaşık teknikte yapılan kuzey duvarda üstte altı, altta dört yuvarlak pencere vardır. Büyük boyutlu üst pencerelerin kenarları duvar yüzeyinden çıkıntı yapacak şekilde tuğla ile örülmüştür. Bir dönem ilçe mezarlığı olarak kullanılmış olan Külliyenin bulunduğu alana, 2001 yılında Mustafakemalpaşa Şehitliği yapılmıştır. Külliyenin bulunduğu alan her zaman gezilebilir. Lala Şahin Paşa Türbesi Mustafakemalpaşa ilçe ikiye ayıran Kirmasti Çayı’nın Lalaşahin Mahallesi'nde aynı isimle anılan külliyenin bulunduğu alandadır. Türbenin içerisinde kitabesiz bir yatır vardır. Yatırdaki kişi Filibe, Kavala ve Edirne'nin fatihi olan Murat'ın Lalası, Lala Şahin Paşa'dır. Lala Şahin Vakfiyesi’ne göre türbe 1348 yılından önce yapılmıştır. Bu tarihte Lala Şahin Paşa sağ olduğu için sonradan bu türbeye gömülmüş olması ihtimali yüksektir. 02 Kasım 1787 tarihli Kadı Sicilinde, türbenin o yıllarda harap durumda olduğu, onarılarak yeni pencereler açılması gerektiği yazılmıştır. Lalaşahin Türbesi içinde, 18 Haziran 1945’te dönemin ortaokul tarih öğretmeni Behzat Avşar bir kazı yapmıştır. Kazı sonucunda, taşla örülmüş sandukanın altında, yarım metre derinlikte, sağlam direklerle örtülü bir kısım ve onunda altında, bir dişi eksik 1.92 cm boyunda bir iskeletin tespiti yapılmıştır. Lala Şahin Paşa Türbesi 1948 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından restore edilmiştir. Restorasyonda kuzey ve doğu duvarları beyaz harçla sıvanmış, diğer duvarları orijinale uygun olarak onarılmıştır. Türbe Selçuklu tarzı temel üzerine moloz taş ve tuğladan yapılmış olup, 4.50 x 4.70 metre taban ölçülerinde kare planlı ve beş metre yüksekliktedir. Girişi doğu cephesindedir. Girişin lento ve kemerle ri kabartma tekniğinde kıvrık dal ve yapraklarla bezenmiştir. Girişin iki yanında birer, batı yanında iki, giriş ekseni karşısında bir ve doğusunda da aynı eksen üzerinde olmayan bir pencere olmak üzere, içi motiflerle süslü toplam altı penceresi vardır. Pencerelerin sövelerine, Selçuklu tarzı ile yazılmış ayetler yerleştirilmiştir. Doğu ve kuzeydeki pencere kemerleri tuğladan, diğer cephelerdeki pencere kemerleri de üç tuğla ve bir taş dizisinden yapılmıştır. Giriş cephesinin alt kısmı moloz ve harçla örtülmüştür. Üst kısmı saçağa kadar sıvalıdır. Türbe içten de sıvalıdır. Mustafakemalpaşa şehir merkezinde olan Lala Şahin Paşa Türbesi’nin çevresi, ziyarete açıktır. Türbenin içerisini görmek için izin almak gerekmektedir.