Uluabat Gölü; Mustafakemalpaşa ilçesinin kuzey ve kuzey doğusunu oluşturur. Göl, Avrupa ve Ortadoğu'nun kuş göç yolları üzerinde bulunan önemli sulak alanlardan birisidir.
Uluslararası Ramsar Sözleşmesi ile koruma altına alınmıştır. Uluabat Gölü'nün büyüklüğü Doğu-Batı yönünde 24 kilometre, Kuzey-Güney yönünde ise 12 kilometre kadardır. Su miktarı ve derinliği mevsimlere göre değişir. Yağışlı mevsimlerde derinlik 3 metre civarında, kurak mevsimlerde 1 metre civarındadır. Gölü besleyen en önemli kaynak Mustafakemalpaşa (Kirmasti) çayıdır. Gölde irili ufaklı çok sayıda ada vardır. Bunların en büyüğü Halil Bey adasıdır.
Gölde yaşam alanı bulan kuş türlerinin başlıcaları ise karabatak, pelikan, sumru kuşu ve yaban ördekleridir. Sazan, turna, kızılkanat başta olmak üzere 21 balık türü göl sularında yaşamaktadır. Ayrıca su bitkileri açısından da çok önemlidir. Islak çayırları, sazlıkları, sümbülleri, nilüfer yatakları da gölde çok yaygındır. Mustafakemalpaşa ilçesinin Kumkadı, Ormankadı, Karaoğlan, Dorak, Onaç, Ayaz ve Akçapınar köyleri Uluabat Gölü'nün kıyısındadır.
Regülatör Göleti; İlçe merkezinde bulunan sulama regülatörünün arkasında oluşan ve zaman-zaman büyüklüğü ve derinliği değişen gölettir. Mahalli anlamda, amatör balıkçılık, gezi ve seyir yönünden değerlendirilir. Bu göletin kenarında küçük ölçekli tarımda yapılan 'ada bahçeleri' çok ünlüdür.
Devecikonağı Barajı ve Hidroelektrik Santrali; Dursunbey (Emet, Alova) çayı üzerinde Devecikonagı Mahallesi yakınlarındadır. Bükköy Madencilik tarafından işletilmektedir. Türkiye'nin 392. Bursa'nın 9. büyük santralidir. Ortalama 46 milyon kilovatsaat enerji üretimiyle yaklaşık 15 bin konutun enerji ihtiyacını karşılayabilecek kapasitededir. 2014 yılında üretime başlamıştır. İlçemizin Bükköy'ü ve Alpagut Mahallesi’nin arazileri bu baraj gölünün kenarındadır.
Çınarcık Barajı ve Hidroelektrik Santrali; Orhaneli çayı üzerinde Çınarcık mahallesi yakınlarındadır. İçme suyu, sulama, enerji ve taşkın önleme amaçlı olarak yapılmıştır. 120 megavat gücündedir. 10 kilometrekareden büyük göl alanı ile 7000 hektara yakın bir alan sulama hizmeti de vermektedir. 2002 yılından beri faaliyetlerini sürdürmektedir. İlçemizin Eskikızılelma Mahallesi’nin bazı arazileri bu baraj gölünün kenarındadır.
Gelecek yıllar, göllerin güzelliklerini, zevklerini ve faydalarını daha fazla göreceğimiz ve yaşayacağımız zamanlar olacaktır umudu ve temennisiyle...
Dr. Murat Çubukçu