Tüm kamu hastaneleri organ ve doku bağışı başvurularını kabul edip, kişileri kayda almakta ve bağışçı kartlarını vermektedirler. Vefat sonrasında, ailelerinde onayı alınarak (bu onay yasal olarak zorunludur) bağış gerçekleştirilir. Ulusal anlamda, merkezi olarak ve titizlikle yapılan takip, planlama dahilinde en uygun ihtiyaç sahibine doku ve organlar ulaştırılıp ,nakilleri yapılmaktadır.
Türkiye’de son bir yılda 10.000 e yakın doku ve organ nakli büyük bir başarı oranıyla yapılmış, ancak 30.000 e yakın hastada hala bağış beklemektedir. (Bu rakamlar her gün değiştiği için yuvarlatılarak ve yaklaşık olarak verilmiştir.)
Tabii bir de Tıp fakültelerinin, eğitim materyali olarak değerlendireceği bütün kadavralar (batı dillerindeki ‘’cadaver’’ den dilimize girmiş olup, cansız, bütün ve inceleme için hazırlanmış insan bedenidir.) ve kadavra bağışları var. Anatomi derslerinde (normal insan vücudunun tüm hücre, doku ve organlarını çok ayrıntılı anlatan, belki de en temel tıp dersi) eğitim, bu bedenler sayesinde yürütülür. Bağışçılar ‘’ tıp eğitimi’’ ne destek olmak gibi çok ‘’ulvi’’ ve saygı duyulacak bir fonksiyon üstlenmişlerdir. Tüm Tıp Fakültelerimizde yılda 500 kadar ‘’kadavraya’’ ya ihtiyaç varken, bu anlamda bağışlar henüz yılda 10’lu rakamlardadır.
Tarihimizde bunun bir örneği Osmanlı döneminde 1852-1887 yılları arasında yaşamış , subay, araştırmacı, çevirmen ve yazar olan Gürcü kökenli Beşir Fuad’dır.
Mektebi Harbiye’yi bitirerek subay olmuştur. Daha sonra Sultan Abdülaziz’in yaverliğine kadar yükselmiştir. 1884’de askerliği bırakarak bilim, felsefe araştırma ve çalışmalarına başlamıştır. Ceride-i Havadis, Tercüman-ı Hakikat ve Saadet gazetelerinde yazdı. Haver ve Güneş dergilerini çıkardı. İngilizce, Almanca ve Fransızca biliyordu. Çok sayıda klasik batı eserini dilimize çevirdi.
Annesi ruh sağlığı sorunları yaşayıp, vefat eden Beşir Fuad’ın, kendisi de ruh hastası (!) olma korkusuyla yaşamıştır. Ancak bu yaşama uzun süre dayanamayıp 35 yaşında intihar etmeye karar vermiştir. Bileklerini kesip intihar etmeden önce cesedini kadavra olarak Tıbbiye’ye bağışlamıştır. Ölüm sırasında hissettiklerini yazmayı planladı ise de bunu kısmen başarabilmiştir. Tıbbiye’ye yaptığı kadavra bağışı, tarihimizde bu alanda belki de bir ilktir. Ölümünden sonra Ahmet Mithat Efendi’nin yazdığı kitaptan, bu bağışla ilgili Beşir Fuad’ın Tıbbiye idaresine yazdığı dilekçeyi burada aktarıyoruz.
“Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane Ders Nezareti canib-i alisine…
Saadetlu Efendim Hazretleri,
Ömrümün en kıymetli bir zamanını, fikrimin en büyük kuvvetini fennin itila-yı şan ve meziyetine sarf etmiş bir muhibbifen olduğumdan, cenazemin de fenne hizmet eylemesi ehass-ı amalimdir; binaenaleyh Mekteb-i Tıbbiye-i Şahanede teşrih olunmak ve bu suretle talebelerin ilm-i teşrih öğrenmelerine bir hizmet-i cüz’iyye olmak üzere cesedimi teberrüken Mekteb-i Tıbbiye-i Şahaneye terk ve bu arzuma mümanaat olunmamasını dahi suret-i mahsusa vasiyet namemle familyam azalarına tavsiye eyledim.
Ümid varım ki, şu teklifim isaf buyrularak ve son arzumun yerine getirilmesi himem-i aliyeleri mebzul buyrulur. Ol babta ve her halde emr-ü irade hazret-i men-lehü’l-emrindir.
Fi 24 Kanun-ı Sani, sene 302.
Beşir Fuad”(*)
Ancak bu bağış yerine ulaşamamış, cenazesi ailesi tarafından toprağa defnedilmiştir.
Beşir Fuad
Ömer Seyfettin
Ömer Seyfettin / Kadavra İncelemesi
Editör: Haber Merkezi
