Hayalinizdeki meslek ve siz

Küçüklüğünüzden beri bir mesleğe gönül verdiniz. Bu işi yapmanın hayalini kuruyorsunuz. Peki, bu seçtiğiniz meslek için yeterli misiniz? Yeterlilikten kastım, üniversiteyi kazanıp, bölümü bitirip mezun olmak değil. Kendiniz belki bunu başarabilecek güçte hissedebilirsiniz. Ama mesleğin hakkını verebilecek misiniz? Savcı tabi ki olabilirsiniz, ama acaba iyi bir savcı olabilecek misiniz? Doktor olabilirsiniz, ama acaba hastalarınız sizin için iyi şeyler düşünecek mi? Ne demek istediğimi gelin, hangi özelliklere sahip olmanız gerektiğini söyleyerek açıklayalım… Seçtiğiniz mesleğin ne kadar önemli olduğunun kuşkusuz farkındasınız. Önünüzdeki 40-50 yıl nelere sahip olarak yaşayacağınızı belirleyecek. Ama seçiminizden ve yaptıklarınızdan sadece siz etkilenmezsiniz. Anne ve babanız yetiştirdiği evlatla gurur duyar, ya da bir ömür boyu sizin yüzünüzden suçluluk duyar. İyi çocuk yetiştiremediğini düşünür. İyi bir meslek sahibi olup olmamanıza bağlı olarak ya iyi eğitimli, iyi huylu “iyi arkadaşlarınız” olur ya da kötü alışkanlıklara sahip, sorumsuz bir arkadaş grubu içinde kendinizi bulursunuz. Peki, kuracağınız aile? Sizi anlayan bir eş ve mutlu çocuklar, ya da saatlerce çalışıp ekonomik sıkıntılar çektiğiniz bir hayat… Tabi ekonomik sıkıntılar çektiğinizde eşinizle problemler yaşayacak ve çocuklarınıza güzel bir gelecek veremeyeceksiniz. Çocuğunuz iyi bir gelecek sahibi olamadığı için, kendi kurduğu ailede de sorunlar yaşayacak ve sonraki kuşaklara zincirleme bu durum devam edecektir. Sadece yaptığınız bir seçime karşılık nelerin değişeceğini gördünüz mü? Bugün yaptığı işten memnun olmayanlara sorun, hepsi okumadığı için çok pişmandır ve suçu hep başkalarında arar. Ailem okutmadı, paramız yoktu falan der. İşte siz, tam bu karar verme noktasındasınız. Ömrünüzü pişmanlıkla geçirmek yerine, gelin bugün geleceğinizle ilgili bir karar verin. İyi bir meslek sahibi olmanın ne kadar elzem olduğunu anladık. Şimdi sıra, hangi mesleği seçmeye karar vermeye geldi. Acele etmeyin. Mesleklerle ilgili bilgi vereceğim. Ama önce mesleki yeterlilik nasıl ölçülür? Onu konuşalım… Yeryüzünde icra edilecek tüm mesleklerle ilgili iki tür yeterlilik kıstası vardır; birisi sosyal yeterlilik, diğeri teknik yeterliliktir. Sosyal yeterlilik için meslekle ilgili manevi, teknik yeterlilik için ise maddi yeterlilik (parasal değil) dersek herhalde yanlış olmaz. Örneğin avukatlık mesleği için konuşkan olmanız, “ağzınızın iyi laf yapması” ve analitik zekâya sahip olmanız -yani olaylar arasında hızlıca ilişki kurabilmeniz- ve problem çözmeye yatkın olmanız gereklidir. Bunlar iyi bir avukat olmak için sahip olmanız gereken sosyal yeterliliklerdir. Bunlar dışında, avukat olmak için hukuk fakültesini bitirmeniz gerekir. Bunun için de sözel derslerinizin iyi olması dolayısıyla ezberinizin ve hafızanızın iyi olması gereklidir. Okumayı sevmeniz ve okuduğunuzu anlamanız gereklidir. Bunlar da teknik yeterliliklerdir. Bu bahsettiğim sosyal ve teknik yeterliliklerin hepsine sahip olmasanız da avukat olursunuz. Ama insanların parmakla gösterdiği, saygın, çok para kazanan ve başarılı bir avukat olamazsınız. Doktor olabilmek için kan görme fobinizin olmaması, her türlü yara-kesiğe karşı dayanıklı olmanız, uykusuz kalabilmeniz ve hastanın şikâyetini dinledikten sonra tedavi yöntemine karar vermek için öngörülerinizin güçlü olması gerekir. Bunlar sosyal yeterliliktir. Bir de doktor olabilmek için 6 yıllık tıp fakültesini bitirmeniz gerekir. Bunun için de fen derslerinizin, özellikle biyoloji dersinizin iyi olması gerekir. Bunlar da teknik yeterliliktir. İyi bir mühendis olmak için; hızlıca karar verme, sistematik zekâ -yani plan yapma yeteneği- gibi sosyal yeterlilikler yanında mühendislik fakültesinden mezun olmanız ve matematiğinizin iyi olması gibi teknik yeterlilikler ereklidir. İyi bir esnaf ya da tüccar olmak için;  sosyal ilişkilerinizin güçlü olması, ticaretten anlamanız, uyanık olmanız, sabırlı olmanız gibi sosyal yeterliliklere ihtiyacınız vardır. Bunun yanında, iş kurmak için güçlü bir sermaye ve kayıtsız şartsız size destek olan güçlü bir aile gibi de teknik yeterlilikler gereklidir. Tüm meslek grupları için bu örnekleri çoğaltabiliriz. Tekrar ediyorum: Bahsettiğim özellikler avukat, doktor, mühendis olmak için değil, iyi bir avukat, iyi bir doktor, iyi bir mühendis olmak için gereklidir. Ülkemizin iyi doktor, iyi polis, iyi hakim, iyi sporculara ihtiyacı var. Bu da Türk gençlerinin hayatının başında alacağı kararlara bağlıdır. Bu ülke için ne kadar önemli olduğunuzun acaba farkında mısınız?