Hasan İzzettin Dinamo; “Milli Kurtuluş Savaşının Gerçek Hikâyesi” alt başlığı ile sunulan romanına, “KUTSAL İSYAN” adını verirken, Mustafa Kemal’in ‘Bireysel saltanata ve onun temsil ettiği uğursuz bir yönetim biçimine karşı çekilen bir silah, KUTSALDIR’. Sözünden esinlenmiştir. Son olarak Tekin Yayınevi tarafından yeni basımı yapılan 8 Ciltlik KUTSAL İSYAN, kurtuluş savaşımızı kapsamlı olarak bütün cepheleriyle, kişileriyle, olaylarıyla anlatan belgesel bir romandır.
Kurtuluş dönemini, Mustafa Kemal’in büyük eseri NUTUK’ ta söyledikleriyle paralel giden öyküleştirmede, dönemle ilgili kişiler tanıtılır ve olaylar yorumlanırken; yazar eserini belgeler, telgraflar, bildiriler ve konuşmalarla da sağlamlaştırılmıştır.
Dinamo, bu eseriyle kurtuluşu anlatırken, 5 ciltlik KUTSAL BARIŞ adlı bir başka eseriyle de Yunan ordusunun İzmir’de denize dökülmesiyle başlayıp, Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümüne kadar süren dönemin öyküsünü yani “Kuruluşu” romanlaştırmış ve bu romanıyla, 1977 Orhan Kemal Roman Armağanını kazanmıştır.
Bu kadar yoğun bir emek vererek, bu genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kurtuluş ve kuruluş destanını yazan bir yazar, başka bir ülkede olsa, baş tacı edilirdi. Oysaki O da, tıpkı “Kuvayı Milliye Destanı” adıyla en güzel kurtuluş savaşı şiirini yazan Nazım Hikmet gibi ve daha nice aydınımız gibi, hapislere atıldı, sürgünlere gönderildi ve açlığa mahkûm edildi.
Yazdığı: Savaş ve Açlar, Öksüz Musa, Açlık gibi çocukluk ve ilk gençlik dönemini anlatan kitapları yanında, hayatının sonraki dönemlerini kaleme aldığı Ateş Yılları, Koyun Baba, Adalet Sıtması, Musa’nın Gecekondusu ve Musa’nın Mahpushanesi adlı romanlarıyla bir yandan kendisini anlatırken bir yandan da yakın tarihimize de ışık tuttu, tanıklık etti. Onun asıl amacı, Ulusal Kurtuluş Savaşımızı tüm yönleriyle yeni kuşaklara aktarmaktı.
HASAN İZZETTİN DİNAMO KİMDİR?
Trabzon ilinin Akçaabat ilçesine bağlı Ahanda köyünde dünyaya gelen Hasan İzzettin Dinamo ( 1909 – 1989) babasını ve ağabeyini 1. Dünya Savaşı’nda Sarıkamış dağlarında şehit vermiş, 2. Dünya Savaşı’nın açlık ve yoksulluk yıllarında ise annesini ve 5 kardeşini kaybedip, öksüz yurtlarında büyümüştü. 1931 yılında Sivas Öğretmen Okulu’ndan mezun oldu. Malatya ve Adıyaman’da iki yıl öğretmenlik yaptı. İlk şiir kitabını, o yıllarda yayımladı. Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş bölümünü bitirse de (1935) bir şiiri nedeniyle dört yıl hapse mahkûm edildi ve öğretmenlikten atıldı. Cezaevinde iken ikinci şiir kitabı yayımlandı. (1937)Ankara Cezaevi’nde Nazım’la aynı koğuşta kaldı ve 1939’da cezaevinden çıktı.
1942’de yayımlanan bir şiiri nedeniyle bu kez, sıkıyönetim mahkemesince sürgüne gönderildiği Gaziantep-İslahiye’den askerliğiyle birlikte yedi yıl sonra İstanbul’a döndü. Artık kendini tamamen yazma işine verdi. Kitapları – şiir ve romanları- ardı ardına bu yıllarda basıldı. 20 Haziran 1989 tarihinde İstanbul’da öldü. 35. Ölüm yıldönümünde kendisi rahmetle ve saygıyla anıyorum.